Anticonceptie keuzehulp: welk anticonceptiemiddel past bij mij?

De pil, een spiraal, condooms, een implanon of de prikpil; het zijn allemaal voorbeelden van anticonceptie. Of in andere taal; producten die je kunnen helpen bij het voorkomen van een zwangerschap - en in het geval van een condoom - soa's. Maar goed, er zijn zo veel mogelijkheden. Welke is de beste en wat zou er wel of niet bij je passen? Omdat het best een grote vraag is - met een hoop mogelijke antwoorden - gaan we eens diep in het onderwerp duiken. Het is belangrijk om geen overhaaste beslissingen te nemen als het aankomt op anticonceptie, daarom helpen we je graag op weg. 

Let op: hoewel er medische bronnen zijn gebruikt voor het schrijven van deze blog, is dit geen medisch advies. Dit artikel is geschreven om vrouwen te informeren over de opties, niet om te adviseren over de beste optie voor jou. Daarnaast is anticonceptie persoonlijk en vereist het maatwerk. Doe dit in overleg met de huisarts. 

Scroll snel naar... 

• Anticonceptiepil
• Minipil
• Hormoonspiraal
• Implanon
• Prikpil
• Condooms
• Koperspiraal

Wat is anticonceptie?

Anticonceptie is een verzamelterm voor methodes die helpen om zwangerschappen te voorkomen. Er zijn verschillende methodes die dit kunnen bereiken. Een condoom - die trouwens ook beschermt tegen Soa's - doet dit vrij letterlijk. Dit bekende rubbertje vangt het sperma op, zodat het niet bij de baarmoeder kan komen. Maar er zijn naast condooms ook een hoop andere opties. Deze hebben vaak een hormonale aard. Denk bijvoorbeeld aan de bekende anticonceptiepil, hormoonspiraal, of implanon. Gelukkig is er één uitzondering op de regel; de koperspiraal. Dit anticonceptie middel doet nog steeds wat hij moet doen, zonder hormonen toe te dienen. Lees vooral verder om de verschillende mogelijkheden te ontdekken. 

Hormonale anticonceptie: soorten en werking

Er zijn veel anticonceptie opties die werken met hormonen. Deze vormen van anticonceptie beginnen allemaal bij de vrouw. Doordat je als vrouw consistent de pil slikt, een spiraal- of implanon laat plaatsen óf de prikpil gebruikt, ben je beschermt tegen ongewenste zwangerschappen. De geslachtsdelen maken nog steeds direct contact. Dat betekent dat je niet beschermd bent tegen soa's. Als je (óók) beschermt wil zijn tegen soa's, heb je toch echt een condoom nodig. 

Waarom werken hormonen? 

Hormonen werken dus tegen zwangerschappen, maar hoe zit dat precies? Hormonen zijn stoffen en ze werken als signaaltjes in je lijf. In anticonceptie vind je de stoffen oestrogeen en progesteron, dit zijn hormonen die van nature ook in het vrouwelijk lichaam zitten. Voor progesteron wordt vaak een synthetische variant gebruikt. Waarom? Omdat dit vaak stabieler en effectiever is dan het natuurlijke hormoon. Deze hormonen zorgen ervoor dat je lichaam niet de normale cyclus doorloopt. Let op: er zijn ook opties met alleen progestageen, slechts één hormoon dus. Er komt dus geen eicel vrij (ovulatie), waardoor je niet bevrucht kunt raken. 

Door deze hormonen kunstmatig toe te voegen, kun je:

1. Ovulatie voorkomen: er komt geen eicel vrij, dus je kunt niet zwanger raken

2. Het baarmoederslijmvlies veranderen: het wordt minder geschikt voor een bevruchte eicel om zich in te nestelen.

3. Het slijm in de baarmoederhals dikker maken: dit maakt het moeilijker voor zaadcellen om binnen te komen.

Anticonceptiepil

De anticonceptiepil is de meest gebruikte methode in Nederland. In Nederland gebruiken wel 1.8 tot 2 miljoen van de vrouwen die ooit vaginale seks hebben gehad (18-49) de pil. Maar wat doet dit middel precies en wat kun je verwachten van de anticonceptiepil?

Deze anticonceptiemethode bestaat natuurlijk uit een pil. Jij slikt hem iedere dag, en hebt 1 week per maand vrij. Dit noemen we de stopweek. In de pil zitten de hormonen oestrogeen en progestageen. Deze hormonen zorgen ervoor dat je lichaam alles anders aanpakt. 

• Het onderdrukt de eisprong: de hormonen zorgen ervoor dat je hersenen minder hormonen aanmaken. Deze hormonen zorgen er normaliter voor dat je eicel rijp wordt én dat er een eisprong komt. Doordat je dit proces tegenhoud, heb je dus geen eisprong. 

• Verdikt slijm van de baarmoeder: zelfs als je wel een keer een vruchtbare eicel hebt, kun je eigenlijk niet zwanger raken. Het slijm in de baarmoedermond wordt dikker. Hierdoor kunnen zaadcellen niet makkelijk bij de eicel komen. Let op: iedere baarmoeder heeft al slijm van nature. 

• Voorkomt innesteling: de hormonen hebben ook impact op de baarmoederwand. De hormonen zorgen ervoor dat het baarmoederslijmvlies niet zo geschikt is voor de innesteling van een bevruchte eicel. 

Bij de anticonceptiepil is het belangrijk dat je hem iedere dag, rond hetzelfde tijdstip, slikt. Als je dit doet, ben je goed beschermt tegen zwangerschappen, óók in de stopweek. Een ander groot voordeel aan deze methode is dat je zelf je eigen menstruatie kunt uitstellen en inplannen. Slik je té lang door? Dan kun je wel een onverwachte doorbraakbloeding krijgen. 

Minipil

de minipil lijkt op de normale anticonceptiepil, maar werkt anders. Het grootste verschil is dat deze pil alleen progestageen bevat - geen oestrogeen. Deze keuze wordt vaak gemaakt door vrouwen die geen oestrogeen kunnen of willen gebruiken.

Verschillen met de combinatiepil:

• Andere werkingswijze: de minipil remt niet altijd de eisprong. Hij werkt vooral door het slijm in de baarmoederhals dikker te maken en het baarmoederslijmvlies te veranderen, waardoor bevruchting en innesteling moeilijker worden.

• Geen stopweek: je neemt elke dag een pil, zonder onderbreking.

• Preciezere timing: je moet de minipil veel nauwkeuriger op tijd nemen (binnen 3 uur van je vaste tijd), terwijl de combinatiepil meer speling heeft.

• Onregelmatige bloedingen: doorbraakbloedingen komen vaker voor, sommige vrouwen krijgen helemaal geen menstruatie meer.

• Geschikt voor specifieke groepen: ideaal voor vrouwen die borstvoeding geven, niet goed reageren op oestrogeen, of medische redenen hebben om oestrogeen te vermijden.

Hormoonspiraal

Een hormoonspiraal is een spiraaltje van kunststof van ongeveer 3 centimeter lang. Het lijkt op een soort anker, en wordt in de baarmoeder geplaatst. Hier geeft het geleidelijk een hormoon vrij. Dit is levonorgestrel, een vorm van progesteron. Dit hormoon zorgt ervoor dat het slijm van je baarmoedermond dikker wordt. Hierdoor kunnen zaadcellen niet makkelijk doordringen. Mocht je eicel toch bevrucht raken, kan hij zich niet nestelen in het baarmoederslijmvlies. Hierdoor hoef jij je geen zorgen te maken over een (ongewenste) zwangerschap. Dit anticonceptiemiddel is ook nog eens erg duurzaam. Nadat je hem hebt laten plaatsen, hoef je er 5 tot 8 jaar niet meer naar om te kijken. Daarnaast worden de hormonen heel geleidelijk afgegeven, hierdoor claimen veel vrouwen minder last te hebben van de hormonen. 

Als je kiest voor een hormoonspiraal, is het goed om te weten wat je kunt verwachten: 

• Keuze uit drie spiralen: er zijn drie verschillende soorten hormoonspiralen; Kyleena (5 jaar bescherming), Mirena (8 jaar bescherming) en Levosert (6 jaar bescherming). Welke het beste bij jou past, kun je het beste bespreken met je huisarts of gynaecoloog. 

• Geen invloed op menstruatie: met de pil heb je controle over de timing van je menstruatie. Bij de spiraal heb je dit niet. Sommige vrouwen worden helemaal niet meer ongesteld, terwijl anderen hun oude cyclus behouden. Het kan natuurlijk ook hier tussenin zitten. 

• Plaatsing van de spiraal: een spiraal is dus gemaakt om vijf tot acht jaar zonder problemen te blijven zitten. Om dit te kunnen bereiken, moet hij eerst geplaatst worden. Dit gebeurt niet operatief, maar kan wel spannend en pijnlijk zijn. Vooral als je wat jonger bent. 

Implanon

Een impanon is een anticonceptiemiddel die als een buisje onder de huid wordt ingebracht. Hij wordt in je arm gezet en kan hier tot 3 jaar veilig zijn werk blijven doen. Het geeft - net als de spiraal - gedurende die tijd een lage dosis progestageen af. Hierdoor ben je beschermt tegen zwangerschappen, zonder dat je er echt iets voor hoeft te doen. Maar wat is belangrijk om te weten over deze vorm van anticonceptie?

• Geen invloed op menstruatie: of je wel of niet menstrueert met een implanon, is per vrouw verschillend. Het is wel goed om te weten dat je geen invloed hebt op je menstruatie en wanneer deze komt. Het is wel goed om te weten dat de meeste vrouwen verminderde menstruatieklachten ervaren. 

• Goede tussen optie: de implanon is een fijne optie voor vrouwen die het moeilijk vinden om de anticonceptiepil te slikken, maar zich ook niet willen binden aan de spiraal. De drempel om een implanon te laten plaatsen, is voor veel vrouwen ook iets kleiner. 

Prikpil

De prikpil is een anticonceptie methode waarbij je iedere 12 weken hormonen toegediend krijgt. De dokter geeft je een prik met hormonen die ervoor zorgen dat je 12 weken beschermd bent tegen zwangerschap. In deze prik zit een hormoon dat lijkt op progesteron (medroxyprogesteron). Je kunt kiezen voor twee verschillende prikpillen, maar beide opties zijn oestrogeen vrij. Dit moet je weten over de prikpil.

• Keuze uit twee prikpillen: je kunt in overleg met je arts kiezen uit twee opties; Depo-Provera (12 weken bescherming) en Sayana Press (14 weken bescherming). Ze hebben allebei geen oestrogeen. 

• Minder geschikt voor minderjarigende prikpil is een anticonceptiemiddel dat minder geschikt is voor minderjarige vrouwen. Het heeft namelijk onbekende effecten op de botgroei. Mocht dit toch je voorkeur hebben, kun je altijd bij je huisarts informeren naar de mogelijkheden. 

• Onregelmatige hormonenhet grootste nadeel aan de prikpil is dat je te maken krijgt met wisselende hormonen. Dit betekent dat er pieken en dalen kunnen zijn, iets wat je niet hebt bij een hormoonspiraal of implanon.

Wel of geen anticonceptie met hormonen?

Nu je wat meer weet over de verschillende vormen van anticonceptie met hormonen, is het misschien makkelijker om in te schatten of het wel of niet bij je past. Het heeft veel voordelen, maar je moet er wel rekening mee houden dat je hormonen in je lichaam stopt. Hier zijn de algemene voor- en nadelen van hormonen in anticonceptie.

Ik menstrueerde voor het eerst toen ik net twaalf was. Toen ik 14 was, begon ik al met de pil. Ik wist oprecht niet wie ik zou zijn als ik ermee zou stoppen, al die hormonen veranderen namelijk meer dan ik me toen realiseerde. Toen ik eenmaal was gestopt, merkte ik dat ik meer energie kreeg, me veerkrachtiger voelde en ik ben nu weer veel comfortabeler in mijn lijf. Ik heb een hormoonspiraal genomen voor de anticonceptie. Dit werkt beter voor mij, al heb ik soms nog wel last van de bijwerkingen."

Ga naar het artikel

Julia - Toy Expert

Voordelen en Nadelen

Anticonceptie zonder hormonen

Er zijn (gelukkig) ook anticonceptie methodes die geen hormonen gebruiken. Hierdoor heb je als vrouw de keuze of je wel of geen hormonen wil gebruiken om zwangerschappen te voorkomen. Hieronder lees je de twee mogelijkheden zonder hormonen. 

Condooms

Het condoom is een populaire vorm van anticonceptie. Dat vinden wij niet verrassend, want het is een snelle en tijdelijke oplossing. De man doet hem om, vervolgens kun je gewoon veilig seks hebben. Sterker nog; je hoeft je ook geen zorgen te maken om een soa. Dit is namelijk het enige anticonceptiemiddel dat óók beschermt tegen soa's. Het condoom werkt eigenlijk als een soort hoes. Omdat zowel het sperma als het voorvocht, niet in contact komt met de vagina, kun je niet bevrucht raken. (Ja, je kunt óók zwanger raken van voorvocht). Er zijn veel verschillende soorten, hierdoor is er altijd een type condoom dat aansluit op je wensen. 

Koperspiraal

Een koperspiraal is een spiraaltje van kunststof van ongeveer 3 tot 4 centimeter lang. Het lijkt op een klein dun ankertje, en wordt in de baarmoeder geplaatst. Om het spiraaltje heen zit een dun koperdraadje. Het koperspiraaltje geeft heel langzaam koper af. Dit koper zorgt ervoor dat het baarmoederslijmvlies verandert, waardoor een bevrucht eitje zich niet kan vastmaken aan je baarmoeder. Daarnaast worden de zaadcellen die je baarmoeder binnenkomen onvruchtbaar. Van de 1000 vrouwen met een koperspiraal, worden minder dan 5 per jaar toch zwanger. Dit anticonceptiemiddel is ook nog eens erg duurzaam. Nadat je hem hebt laten plaatsen, hoef je er 5 of 10 jaar niet meer naar om te kijken. Daarnaast bevat het geen hormonen, hierdoor hebben veel vrouwen minder last van hormonale bijwerkingen.

Als je kiest voor een koperspiraal, is het goed om te weten wat je kunt verwachten:

• Keuze uit verschillende soorten: het koperspiraaltje kan 5 of 10 jaar blijven zitten (dat hangt af van het soort koperspiraal). Welke het beste bij jou past, kun je het beste bespreken met je huisarts of gynaecoloog.

• Invloed op menstruatie: je blijft ongesteld worden bij het koperspiraaltje. Net zo vaak als je gewend bent. Het koperspiraaltje heeft echter meestal wel invloed op je menstruatie. Je kunt de eerste 2 tot 3 maanden 1 of 2 dagen langer ongesteld zijn met meer bloedverlies en/of met meer pijn. Soms blijf je dit houden. Je kunt je ongesteldheid niet uitstellen met een koperspiraaltje.

• Plaatsing van de spiraal: de huisarts plaatst het koperspiraaltje meestal tijdens of vlak na je ongesteldheid (tussen de 1e en 7e dag vanaf het begin van je ongesteldheid). Dit gebeurt niet operatief, maar kan wel oncomfortabel zijn. Je kunt 1 uur voor het plaatsen een pijnstiller slikken om pijn tijdens en na het plaatsen minder te maken. Vooral als je wat jonger bent of nog geen kinderen hebt gehad, kan dit spannend zijn.