Morning after pil: voorkom ongewenste zwangerschap

Na onbeschermde seks loop je altijd het risico om zwanger te raken – zelfs van voorvocht. Met andere woorden: een zaadlozing is niet eens nodig om een eicel te bevruchten. Best spannend, maar gelukkig bestaat de morning after pil. Deze noodoplossing kan je in zo’n onzekere situatie net dat beetje controle geven. Het blijft wel belangrijk om te weten wat deze pil precies doet, welke effecten en bijwerkingen erbij horen en hoe je hem op de juiste manier gebruikt. In dit artikel lees je er alles over.

Wat is de morning after pil?

De morning after pil is een pil waarmee je de kans op een ongewenste zwangerschap flink verkleint. Deze pil zit vol met hormonen. De hormonen zorgen ervoor dat je eisprong (ovulatie) wordt uitgesteld. Door de uitgestelde eisprong, kan de zaadcel niet bij het eitje komen. Hiermee kun je dus een zwangerschap voorkomen, mits je hem op tijd slikt. De meeste pillen moeten binnen 72 uur na de seks geslikt worden. Maar hoe eerder je hem neemt, hoe beter het is. Een morning after pil is dus geen abortuspil. Het is eigenlijk een bommetje van hormonen. Door die in te slikken, verandert je cyclus tijdelijk en hierdoor kan je eicel niet bevrucht worden.

Wanneer morning after pil slikken?

Een morning after pil is echt een noodanticonceptie middel. Je krijgt in één keer veel vrouwelijke hormonen binnen en dat is een flinke aanslag op je lijf. Het is een middel die je kunt gebruiken als het een keer niet anders is. Bij twijfel is het slim om het wel te doen. Op die manier weet je zeker dat je niet voor onverwachte verrassingen komt te staan. Een morning after pil helpt dus om zwangerschappen te voorkomen. Het beschermt je niet tegen soa's. Twijfel je of alles wel goed zit daarbeneden? Dan is het altijd slim om een soa testje te doen.

Dit zijn veelvoorkomende redenen om een morning after pil te slikken:

• Het condoom is gescheurd of afgegleden.

• Je bent vergeten je anticonceptiepil in te nemen.

• Je hebt geen voorbehoedsmiddel gebruikt.

Ga op zoek naar passende anticonceptie voor jou

De morning after pil is een noodanticonceptie, maar het is geen vervanging voor andere voorbehoedsmiddelen. Vanwege de hoge dosis hormonen is het niet fijn voor je lichaam om dit vaak te doen. Iedereen kan weleens anticonceptie vergeten. Als het structureel gebeurt, kan het helpen om te kijken naar andere vormen van anticonceptie. Sommige vrouwen hebben totaal geen moeite met de pil, terwijl anderen hem nét iets te vaak vergeten. Het is belangrijk dat je iets kiest dat bij jezelf en je levensstijl past, zodat je het ook kunt volhouden.

De populairste voorbehoedsmiddelen zijn op dit moment:

• De anticonceptiepil

• Het spiraaltje (koper- of hormoonspiraal)

• Het implanon

• Condooms

Een gesprek met een professionele zorgverlener, zoals je huisarts, kan je helpen de juiste keuze te maken. Er zijn veel verschillende vormen van reguliere anticonceptie beschikbaar, elk met hun eigen voor- en nadelen. Wil je eerst zelf wat kennis opdoen over anticonceptie methodes? Lees dan deze blog.

Hoe werkt de morning after pil in het lichaam?

De morning after pil werkt doordat hij een flinke dosis levonorgestrel afgeeft. Dat is een synthetisch (dus kunstmatig gemaakt) hormoon dat lijkt op progesteron, een hormoon dat je lichaam zelf aanmaakt. Door dit stofje wordt je cyclus even “in de war gebracht” en stelt de pil je eisprong uit. Zo is er op dat moment geen eicel beschikbaar die bevrucht kan worden.

Omdat zaadcellen meerdere dagen in je lichaam kunnen overleven, verkleint de morning after pil de kans op een zwangerschap flink. Volgens het Zorginstituut Nederland is die kans na inname nog maar zo’n 1 tot 2%, al geven andere medische bronnen aan dat de effectiviteit rond de 95% ligt wanneer je de pil binnen 24 uur slikt. Ook als je net je eisprong hebt gehad, is de morning after pil effectief. In dit geval beïnvloed de pil het baarmoederslijmvlies. Hierdoor wordt het lastiger voor een bevruchte eicel om zich in te nestelen.

Invloed op menstruatiecyclus

Je menstruatiecyclus kan tijdelijk anders zijn na het innemen van de morning after pil. De pil stelt je ovulatie uit. Hierdoor kan je cyclus wat van slag zijn. Dat kan zich uiten op verschillende manieren. Zo kan je menstruatie wat eerder of later komen dan gewend. Sommige vrouwen ervaren ook dat ze heviger bloeden, maar een lichte menstruatie na morning after pil is ook niet ongewoon. Gelukkig zijn dit geen permanente veranderingen; bij de meeste vrouwen herstelt de natuurlijke cyclus weer na de eerste menstruatie.

Tip: duurt het erg lang voordat je menstrueert? Dan kun je voor de zekerheid alsnog een zwangerschapstest doen. Zo heb je duidelijkheid voor jezelf.

Factoren die de werking beïnvloeden

Bepaalde situaties of factoren kunnen de pil minder effectief maken. Hieronder lees je precies waar je voor moet uitkijken als je de morning after pil gebruikt.

Deze andere factoren kunnen de pil minder effectief maken:

• Braken: heb je binnen 3 uur na het slikken van de pil gebraakt? Dan moet je contact opnemen met de huisarts voor persoonlijk advies. Hetzelfde geldt voor waterdunne diarree kort na de inname.

• BMI: een BMI van 26+ kan de pil iets minder effectief worden. Bij zwaar overgewicht of obesitas, is het slim om de huisarts te laten meekijken voor het bepalen van de juiste dosering.

• Gebruik van andere medicijnen: bepaalde medicatie, zoals middelen tegen epilepsie, tuberculose, hiv en Sint-janskruid, kunnen de werking van de pil verminderen.

• In zeldzame gevallen aandoeningen zoals de ziekte van Crohn.

Als jij een van deze punten herkent, kun je de dokter raadplegen voor persoonlijk advies. Zo weet je zeker dat je niet voor onverwachte verrassingen komt te staan.

Bijwerkingen morning after pil

Elk medicijn komt met de mogelijke bijwerkingen. De morning after pil is best zwaar voor het lichaam. Je krijgt opeens een hoop hormonen binnen en je lichaam kan hierop reageren. Hoewel bijwerkingen veel voorkomen, zijn er gelukkig ook vrouwen die de dans ontspringen. Daarnaast hebben de meeste vrouwen ook maar een paar dagen last van de bijwerkingen morning after pil.

Veelvoorkomende bijwerkingen

De morning after pil kan bijwerkingen geven, maar gelukkig zijn die meestal mild en tijdelijk. Ze ontstaan doordat je lichaam ineens een flinke dosis hormonen krijgt. Vaak verdwijnen de klachten vanzelf weer binnen 48 uur. De meest voorkomende klacht is misselijkheid. Veel vrouwen voelen zich wat beroerd na het slikken van de pil en een klein deel moet zelfs overgeven. Ook buikpijn of krampen komen regelmatig voor.

Je kunt ook last krijgen van wat lichte bijwerkingen:

• hoofdpijn of duizeligheid

• gevoelige of pijnlijke borsten

• vermoeidheid

• griepachtige verschijnselen

• diarree

Niet prettig natuurlijk, maar meestal zijn deze klachten goed te overzien en kort van duur. Het is wel goed om te onthouden dat de morning after pil bedoeld is als noodoplossing. Gebruik hem alleen als het echt nodig is en kies voor een reguliere vorm van anticonceptie voor de langere termijn.

Verschillende soorten morning after pillen

Er bestaan twee soorten morning after pillen: de variant met levonorgestrel en de variant met ulipristalacetaat. Dit zijn beiden synthetische hormonen, dat betekent dat ze kunstmatig en niet natuurlijk zijn. Er zijn verschillende merken op de markt, maar bij het maken van een keuze is het belangrijk om te letten op het hormoon dat erin zit.

Levonorgestrel (tot 72 uur)

De bekendste optie is de pil met levonorgestrel. Deze pil is het betrouwbaarst als je hem binnen 24 uur inslikt, maar je kunt hem tot 72 uur na de onbeschermde seks gebruiken. De pil stelt de eisprong uit, waardoor de kans op een zwangerschap nihil word. Deze pil is verkrijgbaar bij de drogisterij en apotheek en je hebt geen doktersrecept nodig om hem te krijgen.

Ulipristal (tot 120 uur)

De tweede variant is de pil met ulipristalacetaat. Deze pil werkt tot wel 120 uur (5 dagen) na onbeschermde seks en heeft vaak een iets hogere betrouwbaarheid, vooral als je al dicht bij je eisprong zat. Ulipristal blokkeert de werking van progesteron (vrouwelijk hormoon), hierdoor wordt de eisprong uitgesteld. Dit middel is iets sterker, daarom kun je hem alleen krijgen op recept en ophalen bij de apotheek. Deze pil is de beste optie als je bijvoorbeeld al te laat bent om de Levonorgestrel pil te slikken.

Morning after pil kopen & gebruiken

Als je hebt besloten een morning after pil te gebruiken, wil je natuurlijk weten waar je deze kunt kopen en hoe je hem correct moet gebruiken. Het slikken van de pil is eenvoudig: je neemt de tablet zo snel mogelijk in met een glas water. Het is belangrijk om de instructies in de bijsluiter zorgvuldig te volgen.

Als je twijfels hebt, kun je altijd de huisarts op apotheek opbellen, zij kunnen je altijd adviseren.

Waar is de pil verkrijgbaar?

De morning after pil is makkelijk te krijgen. Je kunt hem vinden bij de meeste drogisterijen en apotheken. Je kunt hem ook online bestellen, maar houd er wel rekening mee dat je de pil zo snel mogelijk moet slikken. Je kunt je daarom niet echt een bezorgingsvertraging veroorloven. Daarom is het veiliger om er één in de winkel te kopen.

Hier kun je deze noodanticonceptie vinden:

• Bij de apotheek

• Bij een drogist (zoals Etos of Kruidvat)

• Online via webshops van drogisterijen en apotheken

• Soms bij een servicebalie van een grotere supermarkt

Als je twijfelt of merkt dat je advies nodig hebt, kun je het best naar de apotheek gaan. Zij kunnen je goed helpen.

Tips voor veilig gebruik

Een morning after pil kan dus een hoop kopzorgen besparen. Op hetzelfde moment is het helemaal niet zo goed voor je lijf. Gelukkig is het te overzien en hoef je het (als het goed is) niet te vaak te slikken. We hebben nog een aantal praktische tips verzameld, zodat je goed van slag kunt.

• Lees altijd de bijsluiter: iedere pil kan net iets anders zijn. Zo ben je goed voorbereid.

• Moet je binnen 3 uur na inname overgeven? Neem dan contact op met een arts of apotheker, want de pil kan daardoor minder goed werken.

• Eenmalige bescherming: vergeet niet dat de morning after pil geen bescherming biedt voor de rest van je cyclus: het is een noodoplossing voor één keer. Zorg dat je de eerstvolgende keer weer veilige seks hebt.

• Zie het als een noodoplossing: de morning after pil is er voor die momenten waarop er iets misgaat, maar geen vervanger voor goede anticonceptie op de lange termijn. Twijfel je wat het beste bij jou past? Bespreek dan met je huisarts of verloskundige welke methode jou het meeste vertrouwen geeft.